-
1 къэсын
(къос) неперех. гл. 1. прибывать ( сюда)/ КъэкIуэн, къэхутэн. ШухэрБахъсэн къэсащ.2. приближаться, наступать ( о времени)/ Къэблэгъэн, къэунэхун, къэкIуэн (зэман, пIалъэ сыт хуэдэхэр).Гъатхэр къэсын. Гъуэлъыжыгъуэр къэсын.3. доходить, достигать до какого-л. уровня, места/ ЛъэIэсын, щIэуэн, нэблэгъэн.* Ар {Мурат} ятIэ куум щыхэувэм зэуэ къэуIэбжьащ: ятIэр и лъэкIэным къэсырт. Къэб.Къемэтыр къэсыху(н)кIэ см. къемэт.Къурмакъейм къэсын см. къурмакъей.ПIалъэр къэсын см. пIалъэ.{И} уахътыр къэсын см. уахъты.Iупэм къэсын см. Iупэ. -
2 къурмакъей
горло, дыхательное горло, трахея/ Жьэ кIуэцIымрэ тхьэмбылымрэ зэрипхыу, щыбауэкIэ хьэуар зэрызекIуэр.Къурмакъейр къыхэузыкIын.КъурмакъейкIэ зэрыубыдын схватиться ( в драке).* Зэадэзэкъуэр къурмакъейкIэ зэрыубыдыным нэсауэ Щэуал зэIэпишыжащ. Къ. Хь.Къурмакъейм зыщIэдзэн 1) не давать покоя, жизни кому-л. 2) душить что-л., мешать росту, развитию чего-л.* КIуэри ар {Назир} бийм къакъуэуващ, къэзылъхуахэр зыщыгуфIыкIыу щыта гъащIэщIэри итхьэлэну къурмакъейм зыщIидзащ. Къ. Хь.Къурмакъейм къэсын по горло {иметь} (напр. работы).Къурмакъейм тегъуэлъхьэн = къурмакъейм щIэгъуэлъхьэн.Къурмакъейм фIэмыкIын застревать в горле ( при отсутствии аппетита).* Ди къэтхэм согупсысри сшхыр си къурмакъейм фIэкIыркъым. Къэб.Къурмакъейм щIэгъуэлъхьэн приставать к кому-л., надоедать кому-л.Къурмакъейм щIэдзэн подставить, приставить к горлу (напр. нож).* Дыдыр Пагуэ джатэ кIэщIыжьыр гуум и къурмакъейм щIидзэри фIигъэжащ. таур. хъыб.Къурмакъейр щиубыдыкIын горло перехватило.къурмакъей сыдж кадык/ Жьэпкъым и лъабжьэкIэ къурмакъейм къыхэщ хъыщт тыкъыр.* Телъыджэракъэ, и пщэ псыгъуэри нэхъ кIыхьыжт, и къурмакъей сыджышхуэри пIащIэу къытепIиикIыу. Iуащхь.